پایا چیست؟
پایا (سامانه اتاق پایاپای الکترونیکی (Automated Clearing House))
پایا یک سیستم تبادل اطلاعات بانکی است که به بانک‌ها اجازه می‌دهد تمامی تبادلات بین بانکی مشتریان خود را به صورت الکترونیکی انجام دهند. کاربرد اصلی این سامانه، مکانیزه کردن پرداختهای خرد بین بانکی با تعداد انبوه برای مشتریان است که پس از تکمیل مراحل پیاده سازی، ارائه خدمات از طریق اینترنت را نیز میسر می‌سازد. به کمک این سامانه، بانک‌های عضو آن می‌توانند بنا به درخواست مشتری، دستور واریز و یا برداشت وجوه در حساب‌های سایر بانک‌ها صادر نمایند.
بانک مرکزی با پیاده سازی این سامانه، امکان حواله الکترونیکی پول از حسابی در یک بانک به حسابی در بانک دیگر (بین بانکی) را فراهم کرده است. مشتریان بانک‌ها با استفاده از پایا می توانند پول را از حساب خود به حسابی در بانک دیگر به صورت الکترونیکی حواله نمایند.
عصر بانک؛ پایاپای الکترونیک (پایا) زیرساخت اصلی مبادلات پولی بین بانکی حسابی انبوه به شمار آمده و ستون فقرات حواله‌هاو انتقال وجه بین بانکی را در کشور تشکیل می‌دهد.
۱-واریز مستقیم:
انتقال وجه از یک حساب در یک بانک به یک یا چند حساب دیگر در سایر بانک ها.
- با به‌کارگیری این شیوه، افراد، شرکت ها، مؤسسات و سازمان‌ها می‌توانندپرداخت‌های انفرادی و گروهی نظیر پرداخت حقوق، پاداش، کارانه، سود سهام و ... را بدون نیاز به صدور چک‌های متعدّد و یک جا سامان می دهند.
- در این حالت، مشتری با تمرکز وجوه خود نزد شعب بانک ، مدیریت وجوه نقد خود را ارتقاء و در صورت نیاز به انتقال وجه به سایر بانک ها، می‌تواند در کمترین زمان ممکن و بدون پرداخت کارمزد اقدام کند. بنابراین صرفه‌جویی چشم گیری در زمان و سایر هزینههای مرتبط را برای مشتریان ایجاد می‌نماید
- از دیگر ویژگی های منحصر به فرد سامانه پایا،امکان صدور حواله به تاریخ آینده است. وجه حواله صادره در تاریخ سررسید (مؤثر) به‌صورت مکانیزه، از حساب مشتری برداشت و به بانک مقصد جهت واریز به حساب ذی نفع، ارسال می‌شود. بنابراین در تاریخ سررسید نیازی به حضور مشتری حواله‌کننده در شعبه نمی باشد.
۲-برداشت مستقیم :
انتقال وجه از یک یا چند حساب در بانک های مختلف به یک حساب در بانک مبدأ.
- این خدمت به مشتریان امکان خواهد داد که از حساب دیگران در سایر بانک ها، طبق توافق قبلی، وجهی را به صورت الکترونیک برداشت و به حساب خود واریز نمایند. البته امکان لغو اجازه برداشت تا قبل از عملیات برداشت از حساب برای مشتری پرداخت‌کننده محفوظ است.
- از این طریق اشخاص حقیقی و حقوقی می‌تواننداقساط خرید کالا یا تسهیلات، وجوه قبوض، مالیات، اجاره بها، شهریه، و ...را بدون نیاز به صدور قبض، سند و یا مراجعه حضوری پرداخت کننده به شعب بانک ها، دریافت کنند.
مزایای کلی استفاده از حواله بین‌بانکی پایا (ACH)
- کاهش قیمت تمام شده خدمات بانکی برای سازمان‌ها و شرکت‌ها
- حذف هزینههای مرتبط با جابه‌جایی پول از قبیل هزینههای تحصیل داری و ...
- کاهش استفاده از چک، ایران چک و چک بین بانکی(رمزدار) و رفع مخاطرات پیرامونی
- امکان صدور حواله الکترونیک بین بانکی به تاریخ مؤثر آینده (سررسید)
- امکان ابطال حواله بین بانکی قبل از تاریخ سررسید
نکات قابل توجه درخصوص حواله بین‌بانکی پایا (ACH)
- مبلغ هر ردیف حواله بین‌بانکی پایا حداکثر ۹۹۹ر۹۹۹ر۹۹۹ر۹۹۹ ریال می‌باشد.
- برای صدور حواله بین‌بانکی پایا، ارائه شبای مقصد توسط مشتری درخواست‌کننده، ضروری است.
- حواله پایای صادره به تاریخ روز، ظرف همان روز برای واریز به حساب ذی نفع، به بانک مقصد ارسال می‌شود.
- حواله‌های بین‌بانکی پایا محدودیت جغرافیایی نداشته و در تهران و شهرستان ها و یا بین شهرهای مختلف کشور، در تاریخ سررسید، با یک سرعت ارسال می‌شوند.
- وجه حواله‌هایی که از مبدأ سایر بانک ها به مقصد حساب های مشتریان بانک ارسال می‌شوند، مستقیماً توسط مرکز پایای بانک ملت مستقر در تهران واریز می شود.
- در حال حاضر خدمات سامانه پایا رایگان بوده و هیچ گونه کارمزدی از مشتریان بابت صدور حواله بین‌بانکی پایا دریافت نمی‌شود.
شبا
شبا عبارت است از شماره حساب بانکی ایران که مطابق با ضوابط IBAN تنظیم
شده و به‌منظور تسهیل و استانداردسازی مبادلات بین بانکی و بین‌المللی
بانک‌های کشور تعریف و تبیین می‌شود.«شبا» مستقل از نظام شماره‌گذاری داخلی
هریک از بانک‌ها ست، اما در محاسبه آن از شماره‌حساب مربوط به نظام
شماره‌گذاری داخلی بانک‌ها استفاده می شود.
IBAN
IBAN که اختصار"International Bank Account Number" می‌باشد، شناسه‌ای است
که یک شماره حساب خاص را در یک بانک در سطح بین‌الملل به‌صورت یکتا معرفی
می‌کند. این شناسه مطابق با استاندارد بین‌المللی ایجاد شده و به منظور یک
سان‌سازی شماره حساب‌های بانکی در سطح بین‌المللی جهت تسهیل در تبادلات بین
بانکی، تنظیم می‌شود.
نحوه اخذ شبا
۱- مراجعه به شعبه: صرف نظر از این که فردی صاحب حساب باشد یا خیر،
می‌تواند با مراجعه به شعبه شبای متناظر یک شماره حساب یا تسهیلات را
دریافت نماید.